Aromaterapia i olejki eteryczne
Aromaterapia jest to metoda lecznicza i relaksacyjna, oparta o olejki eteryczne pozyskiwane z ró?nych ro?lin. Olejki eteryczne wyst?puj? w kwiatach, li?ciach, owocach, korzeniach, k??czach, nasionach albo korze. S? to organiczne zwi?zki chemiczne, cechuj?ce si? intensywnym zapachem. W temperaturze pokojowej wyst?puj? w postaci oleistej cieczy, która jest praktycznie nierozpuszczalna w wodzie.
Metody ekstrakcji
Metody ekstrakcji (pozyskiwania) olejków eterycznych z ro?lin by?y odkryte ju? w staro?ytno?ci przez perskich i egipskich alchemików. Wspó?cze?nie aromaterapia zyska?a podstawy naukowe, a olejki eteryczne pozyskuje si? nast?puj?cymi metodami:
- destylacja,
- wyt?aczanie,
- ekstrakcja rozpuszczalnikami organicznymi,
- absorpcja,
- maceracja.
Zawarto?? olejków eterycznych w ro?linach jest niedu?a i mie?ci si? w granicy 1–3%. S? jednak wyj?tki, bo na przyk?ad go?dziki (p?ki go?dzikowca) zawieraj? a? 18% olejku eterycznego.
Sk?ad chemiczny
Z chemicznego punktu widzenia, olejki eteryczne s? wielosk?adnikowymi mieszaninami terpenów i terpenoidów. W sk?ad jednego olejku eterycznego mo?e wchodzi? nawet kilkadziesi?t ró?norodnych zwi?zków chemicznych. Jednak w wi?kszo?ci olejków dominuje jeden g?ówny sk?adnik odpowiedzialny za zapach i cz?sto za w?a?ciwo?ci fitoterapeutyczne.
Olejki eteryczne jako leki
Ro?linne ?ród?o pochodzenia olejków eterycznych pozwala zaliczy? je do grupy leków zio?owych. Ich dzia?anie jest znacznie silniejsze od klasycznych mieszanek i wyci?gów zio?owych, gdy? st??enie substancji czynnych jest znacznie wi?ksze. St?d stosuje si? je jako leki w odpowiednio mniejszych dawkach. Te naturalne substancje lecznicze posiadaj? szereg po??danych w?a?ciwo?ci wykorzystywanych w medycynie akademickiej i medycynie naturalnej. Najbardziej znane to:
- dzia?anie antyseptyczne (przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe),
- dzia?anie przeciwzapalne,
- dzia?anie wykrztu?ne,
- dzia?anie przeciwwymiotne,
- dzia?anie spazmolityczne,
- dzia?anie diuretyczne,
- dzia?anie uspokajaj?ce,
- dzia?anie nasenne.
Silne st??enie niesie ze sob? mo?liwo?? wyst?pienia dzia?a? niepo??danych. Najcz?stszymi s? reakcje skórne: podra?nienie, reakcja alergiczna czy okresowa nadwra?liwo?? na promienie UV. Dlatego wskazane jest zachowanie ostro?no?ci przy pierwszym kontakcie z danym olejkiem. Z uwagi na brak bada? na ludziach, prewencyjnie odradza si? zbyt cz?stego stosowania olejków eterycznych, a zw?aszcza w przypadku dzieci, kobiet ci??arnych i karmi?cych.
Metody aromaterapii
Jako g?ówne metody terapeutyczne w aromaterapii mo?na wymieni?:
- masa?e aromaterapeutyczne,
- inhalacje aromaterapeutyczne,
- kominki aromaterapeutyczne,
- k?piele i kompresy aromaterapeutyczne,
- sauny aromaterapeutyczne,
- kapsu?? parow?.
Jaki jest mechanizm dzia?ania olejków eterycznych na mózg?
Kluczowym zagadnieniem jest droga, jak? moleku?y olejków eterycznych dostaj? si? do mózgu. Drog? „klasyczn?” jest przekroczenie bariery krew-mózg, gdy moleku?y wpierw dostaj? si? do krwioobiegu, a potem poprzez mózgowe naczynia krwiono?ne dostaj? si? do samego mózgu. Istnieje równie? inna droga z omini?ciem bariery krew-mózg, prowadz?ca poprzez receptory w?chowe, bezpo?rednio do nerwu w?chowego i nerwu trójdzielnego.
Notabene mamy coraz wi?cej dowodów na to, ?e mo?liwe b?dzie podawanie leków, transportuj?c je z pomini?ciem bariery krew-mózg, aplikuj?c je bezpo?rednio do nosa, co otworzy szerokie mo?liwo?ci leczenia np. chorób mózgu.
Innymi s?owy, olejki eteryczne mog? przedostawa? si? do mózgu poprzez:
- uk?ad krwiono?ny dróg oddechowych (w tym p?uc),
- receptory w?chowe,
- poprzez przewód pokarmowy,
- przenikaj?c przez skór? (transdermalnie – przez komórki; transepidermalnie – mi?dzy komórkami; oraz transfolikularnie – przez gruczo?y i mieszki w?osowe).
Przyk?ady
Przyk?adowe olejki eteryczne i ich w?a?ciwo?ci:
- olejek sosnowy: dzia?a pobudzaj?co, jest najlepszy na wszelkie infekcje dróg oddechowych i zapalenie zatok. Stosowany do inhalacji dzia?a rozkurczaj?co i antybakteryjne. U?ywany do masa?u, ?agodzi wszelkie bóle mi??ni i stawów,
- olejek eukaliptusowy: dzia?a podobnie do olejku sosnowego. Stosuje si? go do inhalacji przy infekcjach górnych dróg oddechowych i astmie. ?agodzi uk?szenia owadów i je odstrasza.
- olejek z drzewa herbacianego: poprawia nastrój, dzia?a antybakteryjnie i antyseptycznie, równie? na cer? tr?dzikow?,
- olejek ja?minowy: pomaga na oparzenia s?oneczne, jest antydepresantem, relaksuje, uspokaja, jest uwa?any za afrodyzjak,
- olejek lawendowy: relaksuje i wycisza, ?agodzi drobniejsze dolegliwo?ci na tle nerwowym i bezsenno??. Poniewa? jest on ?agodny, wi?c mo?e by? stosowany na skór? w przypadku ?uszczycy i zaburzenia wydzielania sebum,
- olejek cytrynowy: stosowany jest na cer? tr?dzikow?, przesuszaj?c? si?, a tak?e na skór? z tendencj? do przet?uszczania si? i przebarwienia. Nale?y stosowa? go z rozwag? i tylko miejscowo,
- olejek mi?towy: dzia?a koj?co na ból g?owy i migren?. Dzia?a uspokajaj?co, ?agodzi bóle menstruacyjne i uk?szenia owadów. Mo?e by? stosowany na przezi?bienia i inne infekcje.
Zapraszam do obejrzenia mojego filmiku o masa?u aromaterapeutycznym: